Olakšice za poslodavce - platite manje u skladu sa propisima

Poslodavci imaju na raspolaganju niz poreskih olakšica kojima mogu umanjiti obaveze za poreze i doprinose po osnovu zarada. U nastavku možete proveriti da li ispunjavate uslove za primenu nekih od trenutno važećih olakšica.

Olakšica za poslodavce koji obavljaju istraživanje i razvoj

Od 1. marta 2022. godine u primeni je olakšica za poslodavce koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike obavljaju istraživanje i razvoj.

Naime, u skladu sa članom 21i Zakona o porezu na dohodak građana (u daljem tekstu: ZPDG) i članom 45z Zakona o doprinosima, poslodavac – pravno lice, koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike Srbije obavlja istraživanje i razvoj, oslobađa se obaveze plaćanja:

• 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade, i
• 100% doprinosa za PIO na teret zaposlenog i na teret poslodavca,

za zaradu lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje takva lica provedu na poslovima istraživanja i razvoja u odnosu na puno radno vreme.

Više o ovoj olakšici možete pronaći u sledećim tekstovima:

• Nova olakšica za poslodavce koji obavljaju istraživanje i razvoj
• Uslovi i način ostvarivanja prava na olakšicu za poslodavce koji obavljaju istraživanje i razvoj
• Poresko oslobođenje po osnovu zarade zaposlenih koji su angažovani na poslovima istraživanja i razvoja

Učešće zaposlenih u kapitalu

Mehanizam nagrađivanja zaposlenih, menadžmenta i trećih lica (investitora, konsultanata i sl.) predviđen je Zakonom o privrednim društvima (članovi od 159a do 159ž).

Uveden je novi finansijski instrument nazvan “pravo na sticanje udela” u okviru rezervisanog sopstvenog udela društva sa ograničenom odgovornošću.

Članom 18. ZPDG uvedeno je poresko oslobođenje tako da je primanje zaposlenog u obliku akcija, opcija na akcije i udela od poslodavca ili lica povezanog sa poslodavcem bez naknade ili po povlašćenoj ceni, oslobođeno poreza i doprinosa.

Primanje podleže porezu na kapitalni dobitak u momentu otuđenja.

Oslobođenje od poreza i doprinosa na zarade osnivača – inovaciona društva

Prema članu 21e ZPDG i 45d Zakona o doprinosima (u primeni od 1. marta 2020. godine), poslodavac – novoosnovano privredno društvo koje obavlja inovacionu delatnost (u smislu člana 50j ZPDPL) može da ostvari pravo na oslobođenje od plaćanja poreza i doprinosa iz zarade osnivača koji su zaposleni u tom novoosnovanom privrednom društvu.

Pravo na ovo oslobođenje poslodavac može da ostvari:

• za zarade osnivača isplaćene u periodu od 36 meseci od dana kada je osnovano privredno društvo;
• za svakog osnivača po osnovu njegove mesečne zarade, i to zarade čiji iznos nije viši od 150.000 dinara mesečno (bruto iznos), a ukoliko je viši onda po osnovu dela zarade u visini najviše do 150.000 dinara.

Pravo na poresko oslobođenje poslodavac ostvaruje pod sledećim uslovima:

1. da je fizičko lice – osnivač, odnosno svaki od osnivača ako ih je više, zasnovao radni odnos sa novoosnovanim privrednim društvom;
2. da u periodu za koji ostvaruje pravo na oslobođenje osnivač ima najmanje 5% akcija ili udela u novoosnovanom privrednom društvu.

Pravo na poresko oslobođenje može da ostvari poslodavac – privredno društvo koje nije povezano ni sa jednim pravnim licem u smislu zakona kojim se uređuje porez na dobit pravnih lica i koje ne ostvaruje više od 30% svog ukupnog prihoda od drugih lica koja se smatraju povezanim sa bilo kojim osnivačem poslodavca – privrednog društva.

Po osnovu zarade lica za koja je jedan novoosnovani poslodavac ostvario poresko oslobođenje iz ovog člana, drugi novoosnovani poslodavac ne može za ta lica da ostvari ovo oslobođenje.

Olakšice za zapošljavanje novih lica

1. Olakšice po članu 21v ZPDG i člana 45. Zakona o doprinosima podrazumevaju da poslodavac (pravno lice, preduzetnik, preduzetnik paušalac ili preduzetnik poljoprivrednik) inicijalno plaća pune poreze i doprinose, a potom podnosi zahtev za povraćaj dela plaćenih poreza i doprinosa na zaradu za novozaposleno lice, isplaćeno zaključno sa 31. decembrom 2023. godine.

Novozaposlenim licem smatra se:

• lice sa kojim je zaključen ugovor o radu i koje je prijavljeno na obavezno socijalno osiguranje (CROSO);
• lice koje je pre zasnivanja radnog odnosa kod Nacionalne službe za zapošljavanje bilo bez prekida prijavljeno kao nezaposleno najmanje šest meseci, a lice koje se smatra pripravnikom najmanje tri meseca.

Uslov je da poslodavac sa novim zapošljavanjem poveća broj zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. mart 2014. godine.

Ako je novozaposleno lice prethodno radilo kod pravnog lica ili preduzetnika koji je povezano lice sa poslodavcem, za njega ne možete da se ostvari olakšica.

Poslodavac može ostvariti:

• 65% povrata ako zaposli od 1 do 9 osoba,
• 70% povrata ako zaposli od 10 do 99 osoba i
• 75% povrata ako zaposli preko 100 osoba

2. Olakšice po članu 21d ZPDG i člana 45v Zakona o doprinosima podrazumevaju zasnivanje radnog odnosa sa najmanje dva nova lica i to isključivo za poslodavce pravna lica razvrstana u mikro i mala, kao i preduzetnike, preduzetnike paušalce i preduzetnike poljoprivrednike.

Ovu poresku olakšicu može da ostvari poslodavac ako se zasnivanjem radnog odnosa sa novozaposlenim licem poveća broj zaposlenih najmanje za dva u odnosu na broj zaposlenih koji je poslodavac imao na dan 31. oktobra 2015. godine.

Poslodavac ostvaruje pravo na povraćaj 75% plaćenih poreza i doprinosa.

Ostali uslovi iz člana 21v su primenjivi i u ovom slučaju.

3. Član 21z ZPDG i član 45đ Zakona o doprinosima podrazumeva oslobađanje od 70% poreza i 100% PIO doprinosa za poslodavce koji zaposle kandidate koji u periodu od 01.01.2019. do 28.02.2022. godine nisu bili zaposleni, preduzetnici ili osnivači privrednih društava koji su u radnom odnosu u svojim firmama.

Odnosi se na lica koja su zaposlena u periodu od 01.03.2022. do 31.12.2022. godine i ostvaruju mesečnu zaradu veću od 76.500 dinara.

Ovu olakšicu ne mogu da koriste lica koja od 1. januara 2019. godine imaju status penzionera.

Poslodavcem se smatra pravno lice, preduzetnik, preduzetnik paušalac, preduzetnik poljoprivrednik, predstavništvo i ogranak stranog pravnog lica.

Olakšice za zapošljavanje invalida

Članom 21g ZPDG i članom 45b Zakona o doprinosima propisano je da poslodavac koji na neodređeno vreme zaposli osobu sa invaliditetom u skladu sa zakonom koji uređuje sprečavanje diskriminacije lica sa invaliditetom, za koje odgovarajućom pravno-medicinski validnom dokumentacijom dokaže invalidnost, oslobađa se obaveze plaćanja poreza i doprinosa na teret poslodavca, za period od tri godine od dana zasnivanja radnog odnosa.

Novozaposlenim licem sa invaliditetom u smislu ovog oslobođenja neće se smatrati lice koje je pre zasnivanja radnog odnosa bilo zaposleno kod poslodavca koji je osnivač ili povezano lice sa poslodavcem kod koga zasniva radni odnos, nezavisno od toga da li je postojao prekid radnog odnosa.

Olakšice za kvalifikovane novozaposlene

Poslodavac koji je:

• na dan 31. decembra 2020. godine imao najviše 30 zaposlenih i
• koji je u bilo kom trenutku u periodu od 1. januara 2020. godine zaključno sa 31. decembrom 2021. godine zaključio, odnosno od 1. januara 2022. godine do 31. decembra 2025. godine zaključi sa kvalifikovanim novozaposlenim licem ugovor o radu i koji to lice prijavi na obavezno socijalno osiguranje

oslobađa se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade kvalifikovanog novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2025. godine.

Poslodavac ne može ostvariti pravo na olakšice za lice sa kojim je zaključio ugovor o radu nakon 30.6.2021. godine, a koje je u bilo kom trenutku nakon 1.1.2020. godine bilo zaposleno kod poslodavca koji prema redovnom godišnjem finansijskom izveštaju za 2020. godinu ima prosečno više od 30 zaposlenih.

Poslodavac koji je osnovan posle 31. decembra 2021. godine i koji u bilo kom momentu od 1. januara 2020. godine do 31. decembra 2025. godine zaključi sa kvalifikovanim novozaposlenim licem ugovor o radu, može da koristi olakšicu za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2025. godine ukoliko u periodu korišćenja oslobođenja nema povezana pravna lica.

Kvalifikovanim novozaposlenim licem smatra se:

• lice koje u celoj 2019. godini nije imalo status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač/član privrednog društva koji je u radnom odnosu u tom privrednom društvu, a koje je taj status steklo u periodu od 1. januara 2020. godine do 30. aprila 2020. godine zasnivanjem radnog odnosa;
• lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 30. aprila 2020. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, osiguranika samostalnih delatnosti kao preduzetnik, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač/član privrednog društva koji je u radnom odnosu u tom privrednom društvu, a koje je status osiguranika zaposlenog, odnosno status osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač/član privrednog društva koji je u radnom odnosu u tom privrednom društvu steklo u periodu od 1. maja 2020. godine do 31. decembra 2020. godine zasnivanjem radnog odnosa;
• lice koje u periodu od 1. januara 2019. godine do 31. decembra 2021. godine nije imalo status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač/član privrednog društva koji je u radnom odnosu u tom privrednom društvu, a koje je u tom periodu imalo status osiguranika samostalnih delatnosti kao preduzetnik, ukoliko status osiguranika zaposlenog, odnosno osiguranika samostalnih delatnosti kao osnivač/član privrednog društva koji je u radnom odnosu u tom privrednom društvu, stekne u periodu od 1. januara 2022. godine do 30. aprila 2022. godine zasnivanjem radnog odnosa kod poslodavca koji je na dan 31. decembra 2020. godine imao najviše 30 zaposlenih.

Poslodavac se za prve dve prethodno navedene kategorije kvalifikovanih novozaposlenih lica oslobađa obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade, na sledeći način:

1. 50% poreza i 75% PIO – za zarade isplaćene u 2023. godini,
2. 40% poreza i 65% PIO – za zarade isplaćene u 2024. godini,
3. 30% poreza i 55 % PIO – za zarade isplaćene 2025. godini.

Za treću kategoriju se primenjuju prethodno navedeni procenti oslobođena umanjeni za tri procentna poena za svaku godinu primene.

Više o ovoj olakšici i uslovima pročitajte u sledećim tekstovima.

• Olakšice za kvalifikovano novozaposleno lice
• Dopune poreskih olakšica za kvalifikovane novozaposlene
• Iskazivanje podataka u obrascu PPP-PO po osnovu zarade kvalifikovanih novozaposlenih lica

Poreski podsticaj za novonastanjenog obveznika

Podsticaji poslodavcima koji zapošljavaju novonastanjena lica mogu se ostvariti na osnovu:

1. člana 15v ZPDG ili
2. Uredbe o kriterijumima za dodelu podsticaja poslodavcima koji zapošljavaju novonastanjena lica u Republici Srbiji.

U prvom slučaju poreska olakšica se sastoji u umanjenju osnovice za porez i doprinose na zarade za 70%.

Da bi ostvario ovu olakšicu novonastanjeni obveznik mora da:

• zasnuje radni odnos sa kvalifikovanim poslodavcem na neodređeno vreme;
• zasnuje radni odnos na radnom mestu za koje postoji potreba da lice ima posebno stručno obrazovanje i za kojim postoji potreba koja se ne može lako zadovoljiti na domaćem tržištu rada.

Novonastanjenim obveznikom se smatraju:

• povratnici – lica koja u periodu od 24 meseca koji prethode danu zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem, nisu pretežno boravila na teritoriji Srbije. Dodatni uslov je da bruto 1 zarada ovog lica bude minimum 243.450 RSD;
• mladi povratnici – lica koja u momentu zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem imaju manje od 40 godina života, a koji je u periodu od 12 meseci koji prethode zaključenju ugovora o radu sa kvalifikovanim poslodavcem pretežno boravio van teritorije Srbije radi daljeg školovanja, odnosno stručnog usavršavanja. Dodatni uslov je da bruto 1 zarada bude minimum 162.300 RSD.

U drugom slučaju (Uredba), podsticaji se isplaćuju u visini 70% obračunatog i uplaćenog poreza na zarade za jedno ili više zaposlenih novonastanjenih lica, i 100% obračunatih i uplaćenih doprinosa za PIO za isplate izvršene za zaposleno novonastanjeno lice u periodu od najviše 60 meseci, počev od 1. jula 2022. godine i zaključno sa 31. decembrom 2028. godine.

Po osnovu isplate zaposlenom, poslodavac obračunava i plaća porez na zarade i doprinose na obavezno socijalno osiguranje u punom iznosu, a uz ispunjenje propisanih uslova poslodavac može da ostvari pravo na povraćaj po osnovu prijave koja se podnosi jednom godišnje i to u periodu između 15. i 30. septembra.

Novonastanjeno lice u smislu Uredbe je:

• fizičko lice koje u periodu od 24 meseca, koji prethode danu zaključenja ugovora o radu sa poslodavcem, nije boravilo na teritoriji Republike Srbije više od 180 dana,
• sa kojim je poslodavac zaključio ugovor o radu na neodređeno vreme sa punim radnim vremenom i
• ima ugovorenu mesečnu osnovnu zaradu od najmanje 300.000,00 dinara.

Više o navedenim olakšicama pročitajte u sledećim tekstovima:

• Poreski podsticaj za novonastanjenog obveznika
• Poreske olakšice za novonastanjene obveznike
• Način ostvarivanja prava na olakšice za novonastanjene obveznike
• Podsticaji poslodavcima koji zapošljavaju novonastanjena lica u skladu sa Uredbom

Dodatne informacije u vezi sa olakšicama i subvencijama za podršku poslovanju možete pronaći na sledećim linkovima:

• Portal preduzetništva
• Fond za inovacionu delatnost
• Ostale mere za lakše digitalno poslovanje