Poslodavac ne gubi pravo na olakšicu iz člana 21i ZPDG ukoliko je ranije koristio drugu vrstu olakšice

Razmotrili smo vaš zahtev za dobijanje mišljenja u vezi sa ostvarivanjem prava na poresku olakšicu po osnovu zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja.

S tim u vezi, sa stanovišta poreza na dohodak građana, dajemo odgovor:

Prema odredbi člana 21i stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana (u daljem tekstu: Zakon), koji član je u primeni od 1. marta 2022. godine, poslodavac – pravno lice, koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike Srbije obavlja istraživanje i razvoj, oslobađa se obaveze plaćanja 70% obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, srazmerno vremenu koje takva lica provedu na poslovima istraživanja i razvoja u odnosu na puno radno vreme.

Licem koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja smatra se lice koje radi na sprovođenju projekta na način da je neposredno uključeno u identifikovanje i rešavanje odgovarajućih procesnih ili tehničkih problema ili zadataka povezanih sa konkretnim projektom (član 21i stav 2. Zakona).

Prema članu 21i stav 3. Zakona, angažovanjem na poslovima istraživanja i razvoja u smislu stava 2. ovog člana ne smatraju se aktivnosti povezane sa direktnim ili indirektnim nadzorom nad sprovođenjem projekta ili aktivnosti podrške u vezi sa sprovođenjem projekta.

Istraživanjem u smislu stava 1. ovog člana smatra se originalno i planirano istraživanje preduzeto u cilju sticanja novog naučnog ili tehničkog znanja i razumevanja, a razvojem primena rezultata istraživanja ili primena drugog naučnog dostignuća ili dizajna u cilju proizvodnje novih ili značajno poboljšanih materijala, uređaja, proizvoda, procesa, sistema ili usluga pre pristupanja komercijalnoj proizvodnji ili korišćenju (član 21i stav 4. Zakona).

Prema odredbi člana 21i stav 5. Zakona, oslobođenje iz stava 1. ovog člana mogu da koriste pravna lica, koja istraživanje i razvoj sprovode za svoj račun i zadržavaju vlasništvo na nematerijalnoj imovini koja može nastati istraživanjem i razvojem.

Poslodavac koji za određeno lice koristi bilo koju vrstu podsticaja koji su uređeni odgovarajućim zakonom, osim kada koristi oslobođenje u skladu sa odredbom zakona kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje koja se odnosi na istu vrstu olakšice, po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa tim licem nema pravo da za to lice ostvari poresko oslobođenje iz ovog člana (član 21i stav 7. Zakona).

Odredbama člana 45z Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (u daljem tekstu: Zakon o doprinosima) uređena je istovrsna olakšica u pogledu oslobođenja od obaveze plaćanja 100% doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje na teret zaposlenog i na teret poslodavca, za zaradu lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja.

Pravilnikom o uslovima i načinu ostvarivanja prava na poresko oslobođenje po osnovu zarade zaposlenih na istraživanju i razvoju (“Službeni glasnik RS”, broj 48/22) bliže su uređeni uslovi i način ostvarivanja prava na poresko oslobođenje po osnovu zarade lica koja su neposredno angažovana na poslovima istraživanja i razvoja, u skladu sa članom 21i Zakona.

Imajući u vidu navedene odredbe Zakona, poslodavac nema pravo da za određeno lice koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja ostvari poresko oslobođenje iz člana 21i Zakona, u slučaju kada poslodavac za to lice koristi bilo koju vrstu podsticaja koji su uređeni odgovarajućim zakonom, osim kada koristi oslobođenje u skladu sa članom 45z Zakona o doprinosima.

Licem koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja smatra se lice koje radi na sprovođenju projekta na način da je neposredno uključeno u identifikovanje i rešavanje odgovarajućih procesnih ili tehničkih problema ili zadataka povezanih sa konkretnim projektom.

Navedenim članom Zakona, kao uslov za korišćenje poreske olakšice nisu navedene okolnosti koje se odnose na radnopravni status lica, bilo kao novozaposlenog kod poslodavca, bilo kao lica koje je u radnom odnosu kod poslodavca i pre nego što je on započeo da koristi poresku olakšicu iz člana 21i Zakona.

Shodno tome, poslodavac koji je u prethodnom periodu po osnovu zasnivanja radnog odnosa sa određenim fizičkim licem ostvarivao pravo na poresko oslobođenje (u konkretnom slučaju, prema članu 21ž Zakona, zaključno sa 31. decembrom 2022. godine), u slučaju kada je prestalo pravo na korišćenje navedenog poreskog oslobođenja, može da koristi poresko oslobođenje po osnovu zarade tog fizičkog lica saglasno članu 21i Zakona ukoliko i fizičko lice i poslodavac ispunjavaju uslove propisane tim članom Zakona i Pravilnikom (da se fizičko lice smatra licem koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja, a poslodavac da je pravno lice koji u okviru svoje delatnosti na teritoriji Republike Srbije obavlja istraživanje i razvoj).

Okolnost da je poslodavac u prethodnom periodu za određeno fizičko lice koristio drugu vrstu poreske olakšice (u konkretnom slučaju, prema članu 21ž Zakona), po našem mišljenju ne predstavlja okolnost iz člana 21i stav 7. Zakona koja isključuje pravo na korišćenje poreske olakšice (slučaj kada se istovremeno koristi druga olakšica) po osnovu zarade tog lica koje je neposredno angažovano na poslovima istraživanja i razvoja saglasno članu 21i Zakona i Pravilnika.