Mesto prometa računovodstvenih i administrativnih usluga

U skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost (u daljem tekstu: ZPDV), mesto prometa usluga određuje se u zavisnosti od toga da li se usluge pružaju poreskom obvezniku ili licu koje nije poreski obveznik, u smislu člana 12. ZPDV, pri čemu je ZPDV uređeno koja se lica smatraju poreskim obveznicima za svrhu primene pravila za određivanje mesta prometa usluga. U slučaju kada za određivanje mesta prometa usluga koje se pružaju poreskom obvezniku nisu propisani izuzeci od primene načela propisanog članom 12. stav 4. ZPDV, mestom prometa usluga koji se vrši poreskom obvezniku smatra se mesto u kojem primalac usluga ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu ako se promet usluga vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluga ima prebivalište ili boravište.

Saglasno navedenom, u slučaju kada, prema poslovnoj politici Grupe povezanih lica, lice sa sedištem u Republici Češkoj (centralni entitet) pruža određene računovodstvene i administrativne usluge svim članovima Grupe, pri čemu za jedan deo tih usluga koje se odnose na sve članove Grupe angažuje obveznika PDV – člana Grupe sa sedištem u Republici Srbiji, mestom prometa usluge koji vrši obveznik PDV – član Grupe centralnom entitetu smatra se mesto sedišta centralnog entiteta u Češkoj Republici. Po osnovu pružanja predmetne usluge obveznik PDV – član Grupe sa sedištem u Republici Srbiji nema obavezu obračunavanja PDV, a ima pravo na odbitak prethodnog poreza u skladu sa ZPDV.

Kada centralni entitet – lice sa sedištem u Češkoj Republici izvrši promet navedenih usluga obvezniku PDV – članu Grupe sa sedištem u Republici Srbiji, poreski dužnik za taj promet je obveznik PDV – član Grupe sa sedištem u Republici Srbiji (uz uslov da centralni entitet nije obveznik PDV u Republici Srbiji). Po osnovu tog prometa obveznik PDV – član Grupe sa sedištem u Republici Srbiji dužan je da, u svojstvu poreskog dužnika iz člana 10. stav 1. tačka 3) ZPDV, obračuna PDV u skladu sa ZPDV. PDV koji je po tom osnovu obračunat u skladu sa ZPDV obveznik PDV – član Grupe sa sedištem u Republici Srbiji ima pravo da odbije kao prethodni porez ako su ispunjeni ostali propisani uslovi.

* * *

Odredbama člana 3. ZPDV propisano je da su predmet oporezivanja PDV isporuka dobara i pružanje usluga (u daljem tekstu: promet dobara i usluga) koje poreski obveznik izvrši u Republici uz naknadu, u okviru obavljanja delatnosti, kao i uvoz dobara u Republiku.

Promet usluga, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 5. stav 1. ZPDV, su svi poslovi i radnje u okviru obavljanja delatnosti koji nisu promet dobara iz člana 4. ovog zakona.

Poreski dužnik, u smislu ovog zakona, a u skladu sa odredbom člana 10. stav 1. tačka 1) ZPDV, je obveznik koji vrši oporezivi promet dobara i usluga, osim kada obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim članom ima drugo lice.

Poreski dužnik, u smislu ovog zakona, je primalac dobara i usluga, ako strano lice nije obveznik PDV u Republici, nezavisno od toga da li u Republici ima stalnu poslovnu jedinicu i da li je ta stalna poslovna jedinica obveznik PDV u Republici (član 10. stav 1. tačka 3) ZPDV).

Odredbom člana 12. stav 1. ZPDV propisno je da se ovim članom određuje poreski obveznik isključivo za svrhu primene pravila koja se odnose na određivanje mesta prometa usluga.

Prema odredbama stava 2. člana 12. ZPDV, kada uslugu pruža lice koje je obveznik PDV u skladu sa ovim zakonom, poreskim obveznikom kojem se pruža usluga smatra se:

1. svako lice koje obavlja delatnost kao trajnu aktivnost bez obzira na cilj obavljanja te delatnosti;
2. pravna lica, državni organi, organi teritorijalne autonomije i lokalne samouprave sa sedištem u Republici;
3. strana pravna lica, državni organi, organi teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, registrovani za plaćanje poreza na potrošnju u državi u kojoj imaju sedište.

Prema odredbi stava 3. istog člana ZPDV, kada uslugu pruža strano lice koje se nije evidentiralo za obavezu plaćanja PDV u skladu sa ovim zakonom, poreskim obveznikom kojem se pruža usluga smatra se:

1. svako lice koje obavlja delatnost kao trajnu aktivnost bez obzira na cilj obavljanja te delatnosti;
2. pravna lica, državni organi, organi teritorijalne autonomije i lokalne samouprave.

Ako se promet usluga vrši poreskom obvezniku, mestom prometa usluga smatra se mesto u kojem primalac usluga ima sedište ili stalnu poslovnu jedinicu ako se promet usluga vrši stalnoj poslovnoj jedinici koja se ne nalazi u mestu u kojem primalac usluga ima sedište, odnosno mesto u kojem primalac usluga ima prebivalište ili boravište (član 12. stav 4. ZPDV).

Saglasno odredbi člana 27. ZPDV, prethodni porez je iznos PDV obračunat u prethodnoj fazi prometa dobara i usluga, odnosno plaćen pri uvozu dobara, a koji obveznik može da odbije od PDV koji duguje.

Prema odredbama člana 28. stav 1. ZPDV, pravo na odbitak prethodnog poreza obveznik može da ostvari ako dobra nabavljena u Republici ili iz uvoza, uključujući i nabavku opreme, kao i objekata za vršenje delatnosti i ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata (u daljem tekstu: objekti za vršenje delatnosti), odnosno primljene usluge, koristi ili će ih koristiti za promet dobara i usluga:

1. koji je oporeziv PDV;
2. za koji u skladu sa članom 24. ovog zakona postoji oslobođenje od plaćanja PDV;
3. koji je izvršen u inostranstvu, ako bi za taj promet postojalo pravo na odbitak prethodnog poreza da je izvršen u Republici.

Pravo na odbitak prethodnog poreza, prema odredbama člana 28. stav 2. ZPDV, obveznik može da ostvari ako poseduje račun izdat od strane drugog obveznika u prometu o iznosu prethodnog poreza, u skladu sa ovim zakonom ili dokument o izvršenom uvozu dobara u kojem je iskazan PDV i dokument kojim se potvrđuje da je iskazani PDV plaćen prilikom uvoza.

Odredbama stava 3. istog člana Zakona propisano je, da u poreskom periodu u kojem su ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana obveznik može da odbije prethodni porez od dugovanog PDV, i to:

1. obračunati i iskazani PDV za promet dobara i usluga, koji je ili će mu biti izvršen od strane drugog obveznika u prometu;
2. PDV koji je plaćen prilikom uvoza dobara.

Saglasno odredbi stava 4. istog člana ZPDV, pravo na odbitak prethodnog poreza nastaje danom ispunjenja uslova iz st. 1 – 3. ovog člana.

Pravo na odbitak prethodnog poreza može da ostvari i poreski dužnik iz člana 10. stav 1. tačka 3) i stav 2. tač. 1)-5) ovog zakona, pod uslovom da je obračunao PDV u skladu sa ovim zakonom i da primljena dobra i usluge koristi za promet dobara i usluga iz stava 1. ovog člana (član 28. stav 7. ZPDV).

Obveznik može da ostvari pravo na odbitak prethodnog poreza u roku od pet godina od isteka godine u kojoj je stekao ovo pravo (stav 8. istog člana Zakona).