Naknadna izmena PDV osnovice

Način izmene poreske osnovice propisan je Pravilnikom o porezu na dodatu vrednost u članovima 51. do 57.

Novim pravilnikom precizirana su neka postojeća pravila i uvedena su nova pravila.

Podsećamo da novi Pravilnik zamenjuje prethodnih 27 pravilnika, a primenjuje se od 1. jula 2021. godine.

Obveznik može da izmeni osnovicu za promet dobara i izvršenih usluga, a izmena se vrši u poreskom periodu u kojem je nastupila.

Ako se osnovica za oporezivi promet dobara ili usluga naknadno poveća, obveznik PDV koji je izvršio promet dobara ili usluga, odnosno drugi poreski dužnik u skladu sa Zakonom, dužan je da obračuna PDV na iznos za koji je povećana osnovica.

Sa druge strane, ako se osnovica za oporezivi promet dobara ili usluga naknadno smanji, obveznik PDV koji je izvršio promet dobara ili usluga, a koji je poreski dužnik za taj promet u skladu sa Zakonom, može da smanji iznos obračunatog PDV pod određenim uslovima:

• ako poseduje obaveštenje obveznika PDV kojem je izvršio promet dobara i usluga da je izvršio ispravku odbitka prethodnog poreza, odnosno da pobračunati PDV nije koristio kao prethodni porez;
• ako poseduje dokument o smanjenju osnovice odnosno naknade za promet dobara ili usluga, potvrđen od strane primaoca dobara ili usluga, u slučaju da je promet izvršen obvezniku PDV, odnosno drugom licu koje nema pravo na odbitak prethodnog poreza.

Ako je primalac dobara ili usluga poreski dužnik on može da smanji iznos obračunatog PDV po osnovu naknadnog smanjenja osnovice pod sledećim uslovima:

• ako je ispravio odbitak prethodnog poreza (ne odnosi se na slučaj kada poreski dužnik nije koristio obračunati PDV kao prethodni porez) i
• ako poseduje dokument o smanjenju osnovice izdat od strane obveznika PDV koji je izvršio promet.

Isti uslovi važe i u slučaju da je promet izvršilo strano lice koje nije obveznik PDV u Republici Srbiji.

Do izmene osnovice naročito dolazi zbog:

1. naknadnog zaračunavanja troškova koji se odnose na izvršeni promet dobara ili usluga;
2. naknadnog popusta u ceni za izvršeni promet dobara ili usluga;
3. vraćanja dobara:
   1. kojima je period uobičajene upotrebe protekao (remitenda), odnosno kojima je istekao ili ističe rok trajanja određen od strane proizvođača,
   2. koje se vrši u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita potrošača,
   3. zbog reklamacije, odnosno raskida ugovora u skladu sa zakonom, pod uslovom da obveznik PDV koji je izvršio promet dobara poseduje o tome nesporne dokaze,
   4. koja se u skladu sa članom 44. ovog pravilnika smatraju povratnom ambalažom, a čija je vrednost bila zaračunata primaocu dobara;
4. naknadnog ispunjavanja uslova za ostvarivanje poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza;
5. razlike između iznosa osnovice utvrđenog procenom i iznosa osnovice u smislu člana 46. ovog pravilnika;
6. razlike između tržišne vrednosti dobara i usluga koji se dobijaju na ime naknade za promet dobara i usluga na dan tog prometa i tržišne vrednosti tih dobara i usluga na dan njihove isporuke u smislu člana 47. ovog pravilnika;
7. izmene po osnovu smanjenja ili nepostojanja poreza po odbitku zbog naknadnog sticanja prava na primenu ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja (npr. naknadno pribavljanje potvrde o rezidentnosti) važećeg na dan nastanka poreske obaveze za PDV, koji je uračunat u osnovicu.

Pravilnikom je dodatno precizirano da se dobrima kojima ističe rok trajanja smatraju dobra kojima je:

• isteklo najmanje dve trećine roka trajanja, a
• do isteka roka trajanja je ostalo još najviše dva meseca.

Oba uslova moraju biti kumulativno ispunjena.

Takođe, kod remitende više nije propisano da vraćanje dobara mora biti predviđeno propisom ili ugovorom između obveznika PDV koji je izvršio promet dobara i lica kojem je taj promet izvršen.

Kada ne dolazi do izmene osnovice?

1. U slučaju kada je naknada za promet dobara ili usluga izražena u stranoj valuti a vrednost dinara u odnosu na stranu valutu na dan nastanka poreske obaveze se razlikuje od vrednosti dinara u odnosu na stranu valutu na dan plaćanja te naknade, pod uslovom da je pri utvrđivanju osnovice i obračunatog PDV i naplati naknade primenjena ista vrsta kursa dinara (kupovni, srednji ili prodajni) iste banke;
2. Ako se vrednost dinara u odnosu na stranu valutu na dan nastanka poreske obaveze razlikuje od vrednosti dinara u odnosu na stranu valutu na dan nastanka obaveze plaćanja poreza po odbitku u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez po odbitku;
3. Ako se naknadno smanji novčani iznos naknade za izvršeni promet dobara ili usluga na ime protivčinidbe izvršene od strane primaoca dobara ili usluga, odnosno trećeg lica (npr. pozicioniranje dobara, preuzimanje obaveze da se izvrši prevoz tuđe robe, preuzimanje obaveze da se dobra nabavljaju od određenog lica).

Izmena osnovice za uvoz dobara, koji se oporezuje PDV, vrši se u skladu sa carinskim propisima na osnovu pravnosnažnog rešenja carinskog organa.

Dakle, kada se naknadno poveća osnovica poreski dužnik je obavezan da obračuna PDV na iznos povećanja. Kada se osnovica naknadno smanji poreski dužnik ima pravo da umanji obračunat PDV, ali samo pod određenim uslovima. Pravilnikom su većinom potvrđena pravila koja su važila i do sada uz neka dodatna preciziranja i dopune.