Donacije i sponzorstvo
Donatorstvo je pravni posao u kojem davalac (donator) nešto poklanja ili zaveštava, pri čemu primalac donacije ne daje naknadu za primljeni poklon ili zaveštanje niti čini neku protivuslugu.
Sponzorstvo je obligacioni odnos između dva lica koji se zasniva ugovorom o sponzorstvu, kojim se sponzor obavezuje da ustupi strani koju sponzoriše određene proizvode ili usluge ili da uplati određeni novčani iznos, a sponzorisana strana se obavezuje da dopusti sponzoru korišćenje vlastite slike ili imena, kako bi sponzor reklamirao svoj proizvod, uslugu ili marku, odnosno da pruži sponzoru određene propagandne protivusluge.
Osnovna razlika je u postojanju naknade odnosno protivusluge za primljeno dobro ili uslugu. Dakle, donatorstvo je besteretni, a sponzorstvo teretni pravni posao.
Često se pravni posao između dva subjekta sklapa u formi ugovora u donaciji, ali se iz sadržaja pravnog posla može utvrditi da je primalac navodne donacije uslovljen da učini protivuslugu davaocu. U tom slučaju se ovakvo davanje nikako ne može smatrati donacijom, jer je donacija bezuslovno davanje.
S obzirom da donacija i sponzorstvo imaju različit poreski tretman izuzetno je važno napraviti razliku.
Poreski tretman donatorstva
Poreskom obvezniku koji ima izdatke po osnovu donatorstva ovi izdaci se priznaju kao rashod u poreskom bilansu u iznosu i na način propisan odredbama člana 15. Zakona o porezu na dobit.
Zakon propisuje da se kao rashod u poreskom bilansu obveznika priznaju izdaci u zbirnom iznosu najviše do 5% od ukupnog prihoda za zdravstvene, obrazovne, naučne, humanitarne, verske i sportske namene, zaštitu životne sredine, kao i davanja učinjena ustanovama, odnosno pružaocima usluga socijalne zaštite osnovanim u skladu sa zakonom koji uređuje socijalnu zaštitu. Ovi izdaci se priznaju kao rashod samo ako su izvršeni licima registrovanim, odnosno osnovanim za te namene u skladu sa posebnim propisima, koja navedena davanja isključivo koriste za obavljanje prethodno navedenih delatnosti. Izdaci za ulaganja u oblasti kulture, uključujući i kinematografsku delatnost, priznaju se kao rashod u iznosu najviše do 5% od ukupnog prihoda.
Šta se smatra izdacima za ulaganja u oblasti kulture propisano je Pravilnikom o ulaganjima u oblasti kulture koja se priznaju kao rashod.
Navedeni izdaci nisu u direktnoj vezi sa obavljanjem poslovnih aktivnosti obveznika već predstavljaju rashode nastale određenim davanjima u dobrostvorne svrhe. Davanje poklona nije cilj poslovanja privrednog društva. Iz tog razloga je limitirano njihovo priznavanje prilikom određivanja poreske osnovice poreza na dobit.
Za davanje donacije nije neophodan ugovor o donaciji u pisanoj formi. Međutim, u slučaju poreske kontrole, donator treba odgovarajućom dokumentacijom da dokaže nastale izdatke (zahtev za davanje donacije, potvrda primaoca donacije o iznosu, vremenu primanja i nameni dobijene donacije, javno objavljen oglas za prikupljanje donacija i sl.).
Novčane donacije nisu predmet oporezivanja PDV.
Sa druge strane, ukoliko je davanje donacije u robi za koju je privredni subjekt prilikom nabavke imao pravo na odbitak prethodnog poreza, prilikom njihovog poklanjanja obveznik je dužan da obračuna PDV.
PDV se obračunava na poresku osnovicu koju čini nabavna cena, odnosno cena koštanja tih ili sličnih dobara u momentu prometa, u koju nije uključen PDV.
Poreski tretman sponzorstva
U najvećem broju slučajeva primalac sponzorstva pruža sponzoru usluge iz oblasti ekonomske propagande, odnosno reklamira sponzora.
Postoji mogućnost da primalac sponzorstva pruža i neke druge usluge sponzoru, a ne samo usluge reklame (npr. davanje na korišćenje autorskih prava, drugih prava intelektualne svojine i sl.). Poreski tretman iz ugla Zakona o PDV (mesto prometa, poresko oslobođenje, nastanak poreske obaveze…) se opredeljuje u zavisnosti od toga koja je vrsta usluge u pitanju.
Dakle, primalac sponzorstva vrši uslugu sponzoru uz naknadu. Radi se o oporezivom prometu, pa je primalac dužan da obračuna i plati PDV u skladu sa Zakonom, ukoliko je predmetni promet oporeziv PDV u Republici Srbiji.
Osnovicu za obračun PDV čini iznos naknade koji primalac sponzorstva prima za predmetni promet, bez PDV.
Ukoliko je primalac sponzorstva fizičko lice, u tom slučaju primanja fizičkog lica po tom osnovu imaju karatker dohotka koji se oporezuje u skladu sa Zakonom o porezu na dohodak građana.
Posmatrajući iz ugla Zakona o porezu na dobit, ukoliko primalac sponzorstva pruža sponzoru uslugu ekonomske propagande takav rashod za sponzora ima karakter rashoda po osnovu reklame i propagande. Počev od bilansa za 2019. godinu, troškovi reklame i propagande priznaju se kao rashod u poreskom bilansu u celosti.
Ukoliko primalac pruža neku drugu vrstu usluge (davanje na korišćenje autorskih prava, drugih prava intelektualne svojine…), ovakvi rashodi imaju tretman poslovnih rashoda i takođe se priznaju u celosti.
Za kraj, prilikom svakog davanja, bez obzira kako je ono imenovano, treba utvrditi njegovu ekonomsku suštinu. U svakom konkretnom slučaju treba ustanoviti da li primalac novčanih sredstava, dobara ili usluga ima obavezu da izvrši protivuslugu davaocu, odnosno da li se radi o donaciji ili sponzorstvu i tek nakon toga razmatrati poreski tretman.
Povezani tekst:
