Samooporezivanje je poreski režim u kome Poreska uprava ne donosi rešenje o plaćanju poreza i doprinosa, već fizička lica sama obračunavaju, prijavljuju i plaćaju porez na ostvarene prihode. U nastavku saznajte ko su tzv. frilenseri koji imaju pravo na samooporezivanje.
Termin “frilenser” ćemo koristi u neformalnom značenju, za fizička lica koja ostvaruju prihode od lica koja prilikom isplate prihoda ne obračunavaju i ne plaćaju porez i doprinose u Republici Srbiji.
Frilenserima (eng. freelancers) tj. “slobodnjacima” se u inostranstvu kolokvijalno nazivaju fizička lica koja nisu u radnom odnosu kod poslodavca, već za njega obavljaju poslove na osnovu i u skladu sa pisanim ili usmenim ugovorom o angažovanju.
Izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana i Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje iz decembra 2022. uređeno je pitanje poreskog tretmana prihoda i ostvarivanja prava frilensera po osnovu rada.
Kako bismo pojasnili ko se smatra “frilenserom” koji može da prijavljuje i oporezuje prihode po novom režimu samooporezivanja, u nastavku nudimo detaljnije objašnjenje.
Frilenserima se u Srbiji smatraju tri kategorije fizičkih lica:
- domaće fizičko lice – rezident Republike Srbije, koji prihod ostvaruje radeći u Republici Srbiji, od isplatioca prihoda iz inostranstva (pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice) ili domaćeg fizičkog lica, odnosno od drugog lica koje prilikom isplate prihoda ne obračunava i ne plaća obaveze po osnovu poreza i doprinosa u Republici Srbiji;
- domaće fizičko lice – rezident Republike Srbije, koji prihod ostvaruje radeći u drugoj državi, od isplatioca prihoda iz inostranstva (pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice), odnosno od drugog lica koje prilikom isplate prihoda ne obračunava i ne plaća obaveze po osnovu poreza i doprinosa u Republici Srbiji;
- strano fizičko lice – nerezident, koji prihod ostvaruje radeći u Republici Srbiji, od isplatioca prihoda iz inostranstva (pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice) ili domaćeg fizičkog lica, odnosno od drugog lica koje prilikom isplate prihoda ne obračunava i ne plaća obaveze po osnovu poreza i doprinosa u Republici Srbiji.
Napominjemo da “frilenser” nije zakonski pojam, pa ga nećete naći ni u jednom važećem propisu.
Svako punoletno fizičko lice, rezident i nerezident, može da se registruje na portal, uključujući:
- nezaposlena lica, bez obzira na to da li su na evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje ili ne;
- korisnike starosne penzije;
- učenike i studente;
- lica koja su u radnom odnosu (zaposlene) – za deo prihoda koje ostvaruju van radnog odnosa;
- vlasnike, odnosno suvlasnike pravnog lica – za deo prihoda koja ostvaruju kao fizička lica;
- zaposlene na porodiljskom odsustvu i odsustvu radi nege deteta – za deo prihoda koje ostvaruju van radnog odnosa;
- preduzetnike – za deo prihoda koji im se ne uključuje u prihode od samostalne delatnosti u skladu sa čl. 37v i 40. stav 5. Zakona o porezu na dohodak građana pod uslovom da je stvarni isplatilac ovih prihoda lice koje u Republici Srbiji nema obavezu plaćanja poreza i doprinosa po odbitku, kao i da je osnov za ovakve isplate neposredno obavljanje poslova za lice koje nema obavezu plaćanja poreza i doprinosa po odbitku u Republici Srbiji.
Napominjemo da je pored Vaše podobnosti (kao fizičkog lica) za registraciju na portal www.frilenseri.purs.gov.rs i prijavu prihoda, važno proveriti da li svaki konkretan prihod koji nameravate da prijavite, zadovoljava uslove da bude predmet samooporezivanja prema ovom režimu. Tako npr. i pored toga što plaćate porez i doprinose po osnovu prihoda koje ostvarujete kao frilenser, po tom osnovu ne možete prijaviti prihode ostvarene preko omladinske ili studentske zadruge.
Frilenser može podneti prijavu poreza za prihode koje su mu isplatili:
- pravno lice iz inostranstva (privredno društvo; nevladina organizacija; međunarodna organizacija; strana država; organ lokalne uprave u inostranstvu, diplomatsko ili konzularno predstavništvo strane države i međunarodne organizacije, i sl.);
- preduzetnik iz inostranstva (fizičko lice koje ima registrovanu delatnost u inostranstvu: npr. programer; prevodilac; advokat i sl);
- fizičko lice iz inostranstva (strani državljanin, bez obzira na to da li ima ili ne boravak u Republici Srbiji);
- domaće fizičko lice;
- drugo lice koje prilikom isplate prihoda ne obračunava i ne plaća po odbitku obaveze po osnovu poreza i doprinosa u Republici Srbiji.
Putem portala www.frilenseri.purs.gov.rs frilenser ne podnosi poreske prijave za prihode koje je ostvario od subjekata koji po članu 99. Zakona o porezu na dohodak građana imaju obavezu obračuna i plaćanja poreza i doprinosa po odbitku, a to su:
- domaće pravno lice (privredno društvo, udruženje građana, organ javne uprave, državni organ i sl.);
- domaći preduzetnik (fizičko lice koje ima registrovanu delatnost u Republici Srbiji, odnosno preduzetnik ili preduzetnik paušalac);
- ogranak ili predstavništvo stranog pravnog lica registrovan u Republici Srbiji (stalna poslovna jedinica), jer taj entitet po poreskim propisima ima obavezu obračuna i podnošenja prijave po odbitku.
Više informacija možete pronaći u Vodiču i sekciji Najčešća pitanja i odgovori.
Izvor: Frilenseri
