Olakšice za kvalifikovano novozaposleno lice

Prema odredbi člana 21ž stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana (“Službeni glasnik RS”, br. 24/01 … 86/19 – u daljem tekstu: Zakon) (koji član je bio u primeni pre izmene tog člana saglasno Zakonu o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak građana – „Službeni glasnik RS“, broj 153/20) poslodavac koji zasnuje radni odnos sa licem koje se u skladu sa odredbama ovog člana može smatrati kvalifikovanim novozaposlenim (u daljem tekstu: kvalifikovano novozaposleno lice), oslobađa se obaveze plaćanja obračunatog i obustavljenog poreza iz zarade novozaposlenog lica, za zaradu isplaćenu zaključno sa 31. decembrom 2022. godine.

Poslodavac iz člana 21ž stav 1. Zakona je poslodavac, pravno ili fizičko lice, koji u bilo kom trenutku u periodu od 1. januara 2020. godine do 31. decembra 2022. godine sa kvalifikovanim novozaposlenim licem zaključi ugovor o radu u skladu sa zakonom kojim se uređuju radni odnosi i koji je kvalifikovano novozaposleno lice prijavio na obavezno socijalno osiguranje u Centralni registar obaveznog socijalnog osiguranja (član 21ž stav 2. Zakona).

Prema članu 21ž stav 5. Zakona, poresko oslobođenje može da ostvari poslodavac ako se zasnivanjem radnog odnosa sa kvalifikovanim novozaposlenim licem poveća broj zaposlenih kod poslodavca u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. decembra 2019. godine.

Ako u toku korišćenja poreskog oslobođenja za kvalifikovano novozaposleno lice poslodavac smanji broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine uvećan za broj kvalifikovanih novozaposlenih lica, gubi pravo da koristi poresko oslobođenje za onaj broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koliko je smanjen broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine uvećan za broj kvalifikovanih novozaposlenih lica, pri čemu, u slučaju kada je poresko oslobođenje ostvareno za više kvalifikovanih novozaposlenih lica, prvo gubi oslobođenje za ono kvalifikovano novozaposleno lice sa kojim je ranije zasnovao radni odnos (21ž stav 7. Zakona).

Preduzetnik je fizičko lice koje je upisano u registar kod nadležnog organa, odnosno organizacije, koje kao obveznik poreza na prihode od samostalne delatnosti porez plaća na oporezivu dobit (član 32. st. 1. i 2. Zakona).

Član 45đ Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04 … 86/19 – u daljem tekstu: Zakon o doprinosima) odnosi se na oslobođenje od plaćanja doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje za poslodavca koji zasnuje radni odnos sa kvalifikovanim novozaposlenim licem. Oslobođenje od obaveze plaćanja doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje po osnovu radnog odnosa sa kvalifikovanim novozaposlenim licem ostvaruje se pod uslovima koji se odnose i na poresko oslobođenje iz člana 21ž Zakona.

Odredbom člana 83. stav 1. Zakona o privrednim društvima (“Službeni glasnik RS”, br. 36/11 … 91/19) propisano je da je preduzetnik poslovno sposobno fizičko lice koje obavlja delatnost u cilju ostvarivanja prihoda i koje je kao takvo registrovano u skladu sa zakonom o registraciji.

U vezi sa pitanjem koje se odnosi na poslodavce koji su mogli da koriste poresku olakšicu, smatramo da je pravo na poresko oslobođenje mogao da ostvari i preduzetnik.

U pogledu početka korišćenja olakšice, kada je poslodavac sa kvalifikovanim novozaposlenim licem zasnovao radni odnos (u bilo kom trenutku u periodu od 1. januara 2020. godine do 31. decembra 2022. godine sa kvalifikovanim novozaposlenim licem zaključio ugovor o radu i prijavio ga na obavezno socijalno osiguranje u Centralni registar obaveznog socijalnog osiguranja) i lice ispunjava uslove da se smatra kvalifikovanim saglasno članu 21ž Zakona, poslodavac može da počne sa korišćenjem olakšice u bilo kom trenutku u periodu od 1. januara 2020. godine do 31. decembra 2022. godine. Naime, kako Zakonom nije propisano da je poslodavac u obavezi da sa korišćenjem olakšice započne od momenta zaključenja ugovora o radu sa kvalifikovanim novozaposlenim licem, smatramo da poslodavac može da počne sa korišćenjem olakšice od trenutka koji sam opredeli a sve u okviru propisanog perioda (od 1. januara 2020. godine do 31. decembra 2022. godine).

U vezi sa gubitkom prava na olakšicu, imajući u vidu da poslodavac gubi pravo da koristi poresko oslobođenje za onaj broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koliko je smanjen broj zaposlenih u odnosu na dan 31. decembar 2019. godine uvećan za broj kvalifikovanih novozaposlenih lica, u broj kvalifikovanih novozaposlenih lica uračunavaju se lica za koja poslodavac koristi olakšicu. Naime, kako je smisao poreskog oslobođenja da poslodavac koristi to oslobođenje zasnivanjem radnog odnosa sa kvalifikovanim novozaposlenim licem (poresko oslobođenje može da ostvari poslodavac ako se zasnivanjem radnog odnosa sa kvalifikovanim novozaposlenim licem poveća broj zaposlenih kod poslodavca u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. decembra 2019. godine), to se samo kvalifikovana novozaposlena lica za koje poslodavac koristi oslobođenje uračunavaju u broj za koji se povećava broj zaposlenih na dan 31. decembra 2019. godine. Kako smanjenje tog ukupnog broja (kao zbir broja zaposlenih na dan 31. decembar 2019. godine i broja kvalifikovanih novozaposlenih za koje poslodavac koristi olakšicu) ima za posledicu gubitak prava, tako se u povećanje broja (zaposlenih na dan 31. decembar 2019. godine) uračunava broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koja poslodavac koristi poresko oslobođenje. U tom smislu, u broj kvalifikovanih novozaposlenih lica za koji se povećava broj zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih na dan 31. decembra 2019. godine uračunavaju se oni kvalifikovani novozaposleni za koje poslodavac koristi olakšicu.

Kako pravo na poresko oslobođenje mogu da koriste poslodavci koji su pravna lica, smatramo da nedobitna organizacija (koja je u skladu sa zakonom osnovana i upisana u odgovarajući registar kod nadležnog organa i ima svojstvo pravnog lica) može da ostvari pravo na poresko oslobođenje iz člana 21ž Zakona.