Zakon o deviznom poslovanju („Službeni glasnik RS“, broj 62/06, u daljem tekstu: Zakon), odredbom člana 34. stav 6. uređuje da Narodna banka Srbije propisuje u kojim slučajevima plaćanje, naplaćivanje, uplate i isplate mogu da se vrše i u efektivnom stranom novcu.
Odluka o plaćanju, naplaćivanju, uplati i isplati koji se mogu vršiti u efektivnom stranom novcu („Službeni glasnik RS“, broj 9/07, 118/07, 18/09 i 38/10, u daljem tekstu: Odluka) uređuje sledeća pitanja:
Postoje dve grupe deviza i efektivnog stranog novca koje su predmet Odluke, i to: prva grupa koja obuhvata jedanaest vrsta deviza i efektivnog stranog novca kojima se može vršiti plaćanje, naplaćivanje, uplata i isplata u efektivnom stranom novcu i druga grupa koja obuhvata pet vrsta valuta u kojima mogu da se vrše samo uplate i isplate u efektivnom stranom novcu.
Prema odredbama tačke 2. Odluke, plaćanje, naplaćivanje, uplata i isplata u efektivnom stranom novcu može se vršiti u devizama i efektivnom stranom novcu koji se kupuju i prodaju na deviznom tržištu. To se odnosi na devize i efektivni strani novac koji u smislu Odluke o vrstama deviza i efektivnog stranog novca koje se kupuju i prodaju na deviznom tržištu („Službeni glasnik RS“, broj 24/07, 116/08 i 20/10) banke na deviznom tržištu mogu da kupuju i da prodaju:
Pored navedenog stranog novca, banke na deviznom tržištu mogu kupovati i prodavati sledeće vrste efektivnog stranog novca:
Odredbama Odluke o vrstama deviza i efektivnog stranog novca koje se kupuju i prodaju na deviznom tržištu, propisano je da Narodna banka Srbije na deviznom tržištu može kupovati sve vrste deviza navedenih u prvoj 11-članoj grupi gornjeg teksta, izuzev kuvajtskog dinara, kao i da može kupovati i prodavati sledeće vrste efektivnog stranog novca: evro, američki dolar i švajcarski franak.
Ovlašćeni menjači koji imaju zaključene ugovore o obavljanju menjačkih poslova sa bankama, u skladu sa tim ugovorima i u skladu sa odredbama Odluke o uslovima i načinu obavljanja menjačkih poslova mogu pri obavljanju menjačkih poslova da kupuju i da prodaju svih šesnaest gore navedenih vrsta efektivnog stranog novca.
Rezidenti – pravna lica, preduzetnici i ogranci stranih pravnih lica mogu, u obavljanju delatnosti za koju su registrovani, da vrše naplatu u efektivnom stranom novcu u sledećim slučajevima:
Efektivni strani novac koji se naplati po navedena četiri osnova rezident je dužan da uplati na svoj devizni račun kod banke najkasnije u roku od tri radna dana od dana naplate. Prilikom uplate efektivnog stranog novca na devizni račun rezident je dužan da banci podnese dokumentaciju kojom se dokazuje da je iznos koji se uplaćuje stečen prodajom robe, odnosno pružanjem usluga. Kao dokumentacija služi račun ili faktura za izvršenu uslugu ili za prodatu robu.
Rezidenti koji vrše promet robe i usluge koji se mogu naplatiti u efektivnom stranom novcu u svojoj deviznoj blagajni mogu držati najviše 5% iznosa ostvarenog poslednjeg dnevnog prometa u efektivnom stranom novcu, s tim što ovaj iznos služi za vraćanje kusura kupcima.
Prema odredbi tačke 4. Odluke, diplomatska i konzularna predstavništva Republike Srbije mogu konzularne takse da naplaćuju u efektivnom stranom novcu. Taj efektivni strani novac ova predstavništva polažu na devizni račun u inostranstvu shodno odredbama Odluke o uslovima i načinu pod kojima rezidenti mogu držati devize na računu kod banke u inostranstvu.
Rezidenti koji izlažu robu na medjunarodnim sajmovima u inostranstvu tu robu mogu da naplate u efektivnom stranom novcu i dužni su da ga uplate na svoj devizni račun kod banke u Republici Srbiji najkasnije u roku od tri radna dana od dana zatvaranja tog sajma.
Prilikom uplate efektivnog stranog novca koji je ostvaren prodajom domaće robe na medjunarodnom sajmu u
inostranstvu rezident je dužan banci da priloži dve vrste dokumenata:
U skladu sa odredbama tačke 6a Odluke, rezident-pravno lice, preduzetnik i ogranak stranog pravnog lica koji je izvršio naplatu u efektivnom stranom novcu po osnovu izvoza robe i usluga, a naplata nije mogla da se izvrši preko banke zbog više sile, tj. ratnog stanja, elementarnih nepogoda, političkih događaja, akata vlasti i drugih okolnosti koje nisu mogle biti izbegnute, taj efektivni strani novac uplaćuje na devizni račun kod banke. Prilikom uplate na devizni račun, rezident je dužan da priloži:
Odredbom tačke 6b Odluke propisano je da rezidenti: državni organi i organizacije, korisnici sredstava budžeta Republike Srbije, korisnici sredstava organizacija obaveznog socijalnog osiguranja i korisnici budžetskih sredstava lokalne vlasti koji, u okviru svog poslovanja, prime, odnosno ostvare efektivni strani novac koji zbog više sile nije mogao da bude uplaćen na račun kod Narodne banke Srbije, odnosno banke – dužni su da taj primljeni efektivni novac uplate na račun koji se vodi kod Narodne banke Srbije, odnosno kod poslovne banke. Pri uplati, prilaže se: – dokumentacija o osnovu sticanja efektivnog stranog novca koju je potpisalo odgovorno lice tog rezidenta i – dokaz o postojanju više sile zbog koje se uplata nije mogla izvršiti na račun Narodne banke Srbije, odnosno ovlašćene banke.
Odredbama tačke 6v Odluke propisano je da državni organi i organizacije u čijem je delokrugu obavljanje poslova međunarodne policije mogu da vrše uplate i isplate u efektivnom stranom novcu koje se odnose na tu saradnju. Ove uplate i isplate se vrše preko posebnog deviznog računa kod Narodne banke Srbije u skladu sa odredbama Odluke o uslovima i načinu obavljanja platnog prometa sa inostranstvom („Službeni glasnik RS“, broj 24/07, 31/07 i 38/10).
U skladu sa odredbama tačke 6g Odluke, državni organ koji je preneo devize na račun diplomatsko – konzularnog predstavništva Republike Srbije u inostranstvu radi finansiranja boravka svojih zaposlenih u inostranstvu može uplaćivati efektivni strani novac po osnovu povraćaja neutrošenih sredstava u skladu sa Odlukom o uslovima i načinu obavljanja platnog prometa sa inostranstvom.
Prema odredbama tačke 6d Odluke, prilikom uplate efektivnog stranog novca po osnovu sudskih rešenja bitno je da u tom rešenju bude uslovljena uplata u efektivnom stranom novcu.
Pri obavljanju menjačkih poslova u skladu sa odredbama Odluke o uslovima i načinu obavljanja menjačkih poslova, banke i rezidenti – pravna lica i preduzetnici koji imaju ovlašćenje Narodne banke Srbije za obavljanje menjačkih poslova uplate i isplate efektivnog stranog novca vrše preko posebnog deviznog računa koji je otvoren kod banke u skladu sa odredbama Odluke o uslovima otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata („Službeni glasnik RS“, broj 67/06).
Uplate i isplate efektivnog stranog novca u vezi sa službenim putovanjem u inostranstvo, rezident i banka vrše do iznosa 10.000 evra, tj. do iznosa koji je utvrđen odredbama tačke 10. Odluke o uslovima za lične i fizičke prenose sredstava u inostranstvo i iz inostranstva koja glasi: “Rezident – fizičko lice može u inostranstvo iznositi efektivni strani novac ili čekove čiji ukupan iznos ne prelazi 10.000 evra, odnosno protivvrednost u drugoj stranoj valuti. Ako ovaj rezident istovremeno u inostranstvo iznosi dinare, efektivni strani novac i čekove – ukupan iznos tih sredstava ne može preći 10.000 evra, odnosno protivvrednost u drugoj valuti“
Troškovi službenog putovanja u inostranstvo obavezno se obračunavaju u devizama, s tim što se po osnovu akontacija troškova za taj put može isplatiti nostro čekom, stranim putničkim čekovima, u efektivnom stranom novcu, kao i po osnovu korišćenja platne biznis kartice.
Po obavljenom službenom putu u inostranstvo obračunavaju se putni troškovi. Ako se po ovom obračunu utvrdi da je isplaćena akontacija manja od obračunatih troškova, razlika do iznosa obračunatih putnih troškova utvrđenim konačnim obračunom uplaćuje se na devizni račun rezidenta fizičkog lica koje je službeno putovalo u inostranstvo. Ukoliko se utvrdi da je akontacija isplaćena u većem iznosu od obračunatih putnih troškova, rezident je obavezan da utvrđenu razliku u efektivnom stranom novcu ili u čekovima preda banci radi povraćaja na račun.
Izaberite poslovnu jedinicu koju želite da kontaktirate:
