Oporezivanje prihoda od zakupa nepokretnosti na teritoriji Srbije koji ostvari nerezidentno fizičko lice

Povodom Vašeg zahteva kojim ste tražili mišljenje u pogledu fiskalnih obaveza po osnovu prihoda koje ostvari nerezidentno fizičko lice – državljanin Francuske, po osnovu prihoda od nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije i koju daje u zakup fizičkim licima rezidentima Republike Srbije, dajemo odgovor:

Između Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i Republike Francuske zaključen je Sporazum o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u oblasti poreza na dohodak, sa Protokolom (“Službeni list SFRJ”, broj 28/75 – u daljem tekstu: Sporazum) koji se primenjuje od 1. januara 1975. godine.

Ugovor proizvodi pravno dejstvo i u bilateralnim ekonomskim odnosima između Republike Srbije i Republike Francuske.

Napominjemo da Ustav Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, broj 98/06) u članu 16, pored ostalog, predviđa da su opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava i potvrđeni međunarodni ugovori sastavni deo pravnog poretka Republike Srbije i neposredno se primenjuju.

Sporazum, u članu 6. (Prihodi od nepokretnosti) u stavu 1. propisuje:

“1. Prihodi koji potiču od nepokretnih dobara, podrazumevajući tu prihode od poljoprivrednih i šumskih gazdinstava, podležu porezu u državi ugovornici gde se ova dobra nalaze.”

Shodno stavu 3. istog člana Sporazuma, “odredba stava 1. ovog člana, primenjuje se na prihode koji potiču od neposrednog korišćenja, izdavanja pod zakup ili arendu, kao i od svih drugih oblika eksploatacije nepokretnih dobara”.

Imajući u vidu navedene odredbe Sporazuma, prihod od davanja u zakup nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije koji ostvari nerezidentno fizičko lice – državljanin Francuske, podleže oporezivanju prema zakonima Republike Srbije.

Odredbama čl. 6. i 8. Zakona o porezu na dohodak građana (“Službeni glasnik RS”, br. 24/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06-ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11-US, 93/12, 114/12-US, 47/13, 48/13-ispravka, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15 i 113/17 – u daljem tekstu: Zakon) propisano je da je poreski obveznik fizičko lice koje je po odredbama Zakona dužno da plati porez, a fizičko lice koje nije rezident (nerezident) obveznik je poreza na dohodak građana za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije.

Dohotkom ostvarenim na teritoriji Republike Srbije smatra se dohodak po osnovu prava nastalog na teritoriji Republike Srbije, uključujući i pravo po osnovu imovine koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije kojom nerezidentno lice raspolaže (član 8. stav 3. Zakona).

Prema odredbi člana 65a stav 1. Zakona, prihodima od nepokretnosti smatraju se prihodi koje obveznik ostvari izdavanjem u zakup ili podzakup nepokretnosti. Prihod od nepokretnosti je ostvarena zakupnina u koju se uračunava i vrednost svih izvršenih obaveza i usluga na koje se obavezao zakupac, osim obaveza plaćanja troškova nastalih tokom zakupa, a koji zavise od obima potrošnje zakupca (npr. električne energije, telefona i slično).

Fizičko lice koje izdavanjem u zakup ili podzakup nepokretnosti ostvari prihode po tom osnovu obveznik je poreza na prihode od nepokretnosti, saglasno odredbi člana 65b stav 1. Zakona.

Porez na prihode od nepokretnosti plaća se po stopi od 20%, koja se primenjuje na osnovicu koju čini oporezivi prihod kao bruto prihod (zakupnina i vrednost svih izvršenih obaveza i usluga na koje se obavezao zakupac) umanjen za normirane troškove u visini od 25% ili za stvarne troškove koje je obveznik imao pri ostvarivanju i očuvanju prihoda, ako za to podnese dokaze (st. 1. i 3. član 65v i član 65g Zakona).

Odredbom člana 96. st. 1. i 2. Zakona propisano je da obveznik – nerezident podnosi poresku prijavu za pojedine vrste prihoda koje ostvaruje za koje nije predviđeno plaćanje poreza po odbitku, a prijava se podnosi poreskom organu na čijoj teritoriji je obveznik ostvario prihode, odnosno prema boravištu obveznika, odnosno prema prebivalištu, odnosno sedištu poreskog punomoćnika.

Kada je isplatilac prihoda lice koje nije pravno lice, preduzetnik, preduzetnik paušalac ili preduzetnik poljoprivrednik, porez na prihode od nepokretnosti utvrđuje se i plaća samooporezivanjem, saglasno članu 100a stav 1. tačka 3) Zakona.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji (“Službeni glasnik RS”, br. 80/02, 84/02-ispravka, 23/03-ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05-dr. zakon, 62/06-dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09-dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12-ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15-autentično tumačenje, 112/15, 15/16 i 108/16 – u daljem tekstu: ZPPPA) propisano je da punomoćnik poreskog obveznika (u daljem tekstu: poreski punomoćnik) je fizičko, odnosno pravno lice – rezident Republike koje u granicama dobijenog punomoćja, u ime i za račun poreskog obveznika izvršava poslove u vezi sa poreskim obavezama obveznika (prima poreske akte, podnosi poreske prijave, plaća porez i dr.).

Poreski obveznik fizičko, odnosno pravno lice – nerezident Republike (nerezident) koji nema stalnu poslovnu jedinicu na teritoriji Republike, odnosno koji ostvaruje prihode ili stiče imovinu na teritoriji Republike van poslovanja svoje stalne poslovne jedinice, dužan je da u roku od deset dana od dana početka ostvarivanja prihoda, odnosno sticanja imovine podložne oporezivanju na teritoriji Republike, obavesti Poresku upravu u sedištu o licu koje je njegov poreski punomoćnik (stav 2. tog člana ZPPPA).

Ako nerezident ostvaruje prihode koji se oporezuju po odbitku, za koje poreski obveznik nije dužan da podnese poresku prijavu, saglasno stavu 3. člana 14. ZPPPA neće postojati obaveza određivanja punomoćnika.

Pravilnikom o poreskoj prijavi o obračunatom porezu samooporezivanjem i pripadajućim doprinosima na zaradu, odnosno drugu vrstu prihoda od strane fizičkog lica kao poreskog obveznika (“Službeni glasnik RS”, broj 15/16) uređen je, pored ostalog, način podnošenja i sadržina poreske prijave o obračunatom porezu na dohodak građana samooporezivanjem. Poreska prijava podnosi se u elektronskom obliku ili u pismenom obliku neposredno.

Imajući u vidu navedeno, prihod koji ostvari fizičko lice – nerezidentno lice (strani državljanin, u konkretnom slučaju državljanin Francuske) po osnovu davanja u zakup nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije, fizičkom licu (zakupcu) rezidentu Republike Srbije, oporezuje se saglasno odredbama Zakona. Obveznik – nerezidentno lice je dužno da odredi poreskog punomoćnika koji će u njegovo ime i za njegov račun podneti poresku prijavu i porez platiti samooporezivanjem saglasno odredbama člana 100a Zakona. Poreska prijava se podnosi u elektronskom obliku ili u pismenom obliku neposredno poreskom organu na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost, odnosno prema prebivalištu, odnosno sedištu poreskog punomoćnika.

Pored toga, sa stanovišta doprinosa za obavezno socijalno osiguranje ukazujemo da saglasno Zakonu o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje (“Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15 i 113/17) ne postoji obaveza obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje na prihode od nepokretnosti.